به گزارش پایگاه خبری ایران روشن؛ در 16 مرداد سال 1359 ستاد عالی انقلاب فرهنگی، جهاد دانشگاهی را در راستای اهداف انقلاب فرهنگی ایران تأسیس کرد.

با تبدیل ستاد به شورای عالی انقلاب فرهنگی، اساسنامه جهاد دانشگاهی در 11 آذر 1365 بازنگری و تصویب شد.

در این اساسنامه بر فعالیت‌های فرهنگی و تحقیقاتی به منظور اسلامی شدن دانشگاه‌ها تأکید شده است. همچنین در 22 آبان 1369 شورای عالی انقلاب فرهنگی، جهاد دانشگاهی را به عنوان پلی میان دانشگاه و بخش صنعتی، خدماتی کشور معرفی کرد.

علاوه بر این انجام فعالیت‌های علمی و فرهنگی هم بر عهده این نهاد است، در 14 آبان1370 اساسنامه جدیدی به تصویب نهایی شورای عالی انقلاب فرهنگی رسید و جایگزین اساسنامه قبلی شد.

مقام معظم رهبری نیز بارها در فرمایشات خود جهاد دانشگاهی را مولود انقلاب اسلامی برشمردند.

برای آگاهی از ارزیابی عملکرد نهاد انقلابی جهاددانشگاهی با محمدحسین یادگاری رئیس سابق این نهاد به گفت‌وگو نشستیم.

فارس: ارزیابی خود را از عملکرد جهاد دانشگاهی در سالیان عمر این نهاد بفرمایید؟

یادگاری: ستاد انقلاب فرهنگی که بعدها به عنوان شورای عالی انقلاب فرهنگی فعالیت می‌کند، جهاد دانشگاهی را با اهداف خاصی تأسیس کرد تا جهاد بتواند دانشگاه‌ها را از رکود خارج کند که اتفاق میمون و مبارکی در نظام آموزش عالی بود و اساسنامه آن نیز تهیه شد، سیستم‌هایی که جهاد نیاز داشت هم تشکیل و قرار شد این نهاد انقلابی به عنوان پل ارتباطی دانشگاه و صنعت فعالیت کرده و فعالیت دانشگاه را به حالت رفتاری در دانشجویان تبدیل کند.

پیگیری خط امام و رهبری در دانشگاه‌ها، ایجاد ایده و تولید علم در دانشگاه‌ها و اهداف کلی جهاد دانشگاهی در اساسنامه جهاد دیده شد و قرار بود این اتفاق مبارک رخ دهد.

زیربنا و ساخت مراکز رشد و پارک‌های علم و فناوری نیز در دل جهاد دیده شد.

البته دو جریان خاص سبب عقب‌افتادگی جهاد در نظام شدند.

* جریان‌هایی به جهاد لطمه زدند

فارس: چه جریان‌هایی بودند و به چه صورت سبب عقب ماندگی جهاد شدند؟

یادگاری: بدنه جهاد، بدنه‌ای ولایتمدار، پیرو خط امام و رهبری و طرفدار نظام است،‌ اما در دوره‌های مختلف مسؤولانی در رأس جهاد بودند که خط و خطوط خاصی را پیگیری کردند و حتی در دو دوره فشار زیادی بر جهاد آمد به طوری که در دوره ریاست جمهوری هاشمی رفسنجانی، برای خارج کردن جهاد از دانشگاه‌ها مصوبه‌ای در شورای عالی انقلاب فرهنگی تصویب کردند که واحدهای جهاد را از بدنه دانشگاه خارج کنند و دلیل آن را عدم نیاز به جهاد در دانشگاه‌ها اعلام کردند، ولی دلیل اصلی مخالفت فکری برخی مسؤولان رده بالای جهاد و تفکر هاشمی رفسنجانی بود که پس از هاشمی نیز در دولت اصلاحات باز هم به خاطر همان بدنه که در رأس جهاد بود، حمایت و هدایت برخی تفکرهای اصلاح‌طلبی در جهاد باعث شد که مصوبه‌ای تصویب کنند و این بار جهاد را به داخل دانشگاه‌ها منتقل کنند که این مسئله باعث شد دید اطرافیان از خارج از جهاد این باشد که بیشتر جهادی‌ها اصلاح‌طلب هستند در صورتی که اینگونه نبود.

در جریان فتنه 88 نیز برخی از اعضاء جهاد نقش اساسی داشتند مثل آقای فاتح که برخی از آنها پرونده‌های خاصی در فتنه داشتند اما آنچه توقع نظام از جهاد بود، با وجود اینکه 36 سال از تأسیس جهاد می‌گذرد هنوز برآورده نشده است.

فارس: این توقعات از جهاد در چه حوزه‌هایی بوده است؟

یادگاری: به طور مثال یکی از موارد این بود که نیروهای ارزشی، ولایتمدار و انقلابی در دانشگاه شناسایی شده و ایده آنها تبدیل به تولید نیمه‌صنعتی شود تا مشکلات جامعه از بین برود.

اتفاقی که در پژوهشگاه رویان افتاده است نیز سیستماتیک و سازمانی نبود بلکه توانایی‌های فردی بوده است قرار بوده جهاد به صورتی باشد که تمام نیروها بتوانند برای ارتباط با صنعت به موفقیت برسند. ولی بی‌برنامگی و عدم برنامه راهبردی در جهاد وجود داشته یعنی بر اساس نقشه راه فعالیت نکرده‌اند و بیشتر واحدها به سمت روش‌هایی رفتند که شأن جهاد نیست.

ایجاد کلاس‌های آموزشی و دانشگاه علمی کاربردی در بدنه جهاد برای درآمدزایی در شأن جهاد نیست.

خود مدیران هم در دوره گذشته از بدو تأسیس زمینه‌ای را برای برنامه راهبردی انجام ندادند. مثلاً اینکار را نکردند که درآمدهای اصلی را از دولت بگیرند و برای آن برنامه‌ریزی کنند تا شرکت‌هایی ایجاد شود و کار تحقیقاتی انجام دهند.

فارس: چه نقدی بر برگزاری کلاس‌های آموزشی و دانشگاه علمی‌کاربردی وارد است؟

یادگاری: کلاس‌های تقویتی و تخصصی وظیفه اصلی جهاد نبوده است، بلکه این‌ها وظایف فرعی بوده است که جایگزین وظیفه اصلی شده یعنی وظیفه اصلی خود را فراموش کرده‌اند.

در کشورهای پیشرفته در مرحله اول تأسیس یک شرکت از بدنه دولت بودجه‌ای می‌گیرند و سپس به طور زمانبندی شده به شرکت‌ها فرصت می‌دهند که خود را از بدنه دولت جدا کنند و مستقل شوند ولی جهاد برای این کار برنامه‌ای نداشته است.

فارس: شما در زمان ریاست خود برای رفع این نقص‌ها برنامه‌ای داشتید؟

یادگاری: جلسات متعددی را در زمان ریاستم در جهاد گذاشتم و گفتم فعالیت جهاد باید یک بازمهندسی و بازخوانی شود. یعنی شرایط علمی و فعالیت‌های علمی را بدانیم و بر اساس آن برنامه‌ریزی کنیم.

ولی در زمان من برخی بدنه جهاد کمک نمی‌کردند و طرح‌ها ابتر ماند.

حالا هم می‌گویم محمدحسین یادگاری به عنوان کسی که 3 سال تجربه حضور در جهاد را دارد،‌ اعلام آمادگی می‌کند که برای تبیین جایگاه اصلی جهاد و آسیب‌شناسی نقاط قوت و تهدید با رؤسای فعلی و قبلی جهاد به مناظره بنشیند و این مناظره بدون خط و خطوط سیاسی و اغراض شخصی صورت گیرد.

ما ادعا می‌کنیم که جهاد توقعات نظام را پس از تأسیس به صورت کلی برآورده نکرده است و در زمان ریاست هم برای حل این مشکل جلسات متعددی گذاشتیم،‌ آسیب‌شناسی کردیم، نقاط قوت و ضعف را بررسی کردیم و با دعوت از جهادگران قدیمی جهاد دانشگاهی و رؤسای جهاد در سراسر کشور با مکاتباتی که با برخی از نیروهای خارج جهاد که اشراف کامل داشتند انجام دادیم آسیب‌شناسی‌ها صورت گرفت تا تغییر وضعیت جهاد را بر اساس این آسیب‌شناسی داشته باشیم و بر اساس سند چشم‌انداز کشور و سند چشم‌انداز جهاد دانشگاهی و نقشه علمی کشور جهاد را پیش ببریم که این برنامه‌ها به دلیل اتمام فرصت مدیریتیم ابتر ماند.

حالا اعلام آمادگی می‌کنم که در هر زمینه‌ای بتوانم برای شناسایی نقاط ضعف و قوت جهاد کمک کنم.

فارس: جهاد دانشگاهی در زمینه فرهنگی و آموزشی چه عملکردی داشته است؟

یادگاری: در مباحث فرهنگی و آموزشی از دیدگاه جهاد موفقیت چشمگیری نداشتیم در مباحث پژوهشی هم اگر کارهایی انجام شده فقط در بعضی مقاطع مانند اقدامات تخصصی رویان موفق بودیم که امور فردی بوده است. اما این تفکر که بتوانیم شهید آشتیانی‌ها را داشته باشیم صورت نگرفته است.

فارس: علت این نقص‌ها چه بوده است؟

یادگاری: باید بتوانیم در زمینه‌های مختلف علمی آموزشی، هنر و معماری و فنی و مهندسی هم رویان داشته باشیم که نداشتیم علتش هم نبود برنامه راهبردی و عدم پشتیبانی دولت‌ها بوده است.

/انتهای پیام